Theoretisch kader

In het theoretisch kader (ook wel theoretisch raamwerk of literatuurstudie genoemd) werk je de kernconcepten van het onderzoek en de onderlinge verbanden daartussen uit. Je beschrijft wat de huidige literatuur hierover zegt en welke hiaten er zijn.

Hiaten kunnen een gebrek aan wetenschappelijke kennis, gebrek aan zekerheid of tegenstrijdigheden tussen verschillende onderzoeken zijn. Door dit te behandelen zorg je ervoor dat jouw onderzoek wordt ingebed in bestaand onderzoek. Zorgt ervoor dat jouw theoretisch kader bestaat uit goed uitgevoerd onderzoek uit betrouwbare bronnen. Het gaat hierbij niet om de kwantiteit, maar om de kwaliteit: probeer met zo min mogelijk tekst zo compleet en helder mogelijk te zijn. Het is vrij gebruikelijk dat slechts een klein deel van alle gelezen literatuur is terug te zien in het theoretisch kader. Dit kun je beperken door strategisch te zoeken en lezen.

Wat is een logische indeling voor het theoretisch kader? Schets ten eerste kort de context waarin de literatuur gezien moet worden (bijvoorbeeld innovatie in de kennisintensieve bedrijfsdienstverlening of handhaving van drugsbeleid op gemeentelijk niveau) zodat duidelijk wordt waarom voor bepaalde literatuur is gekozen. Definieer vervolgens eerst de belangrijkste concepten (afhankelijke- en onafhankelijke variabelen) en daarna concepten die mogelijk van belang kunnen zijn (modererende- en controlevariabelen). Houd je hier bij de kern en vermijd hierbij onnodige zijpaden en geschiedenisverhalen. Vraag je bij elke zin af deze echt nodig is voor het uiteindelijke doel van het onderzoek, namelijk het beantwoorden van de onderzoeksvragen. Tenslotte presenteer je, ingeleid door een afsluitend betoog, de hypothesen of onderzoeksvragen die voortkomen uit de literatuur. Hypothesen of onderzoeksvragen dienen een logisch gevolg te zijn van het theoretisch kader en komen dus niet zomaar uit de lucht vallen. Het is dus van belang op een heldere wijze de vertaalslag van theorie naar onderzoeksvragen te maken. Overigens wordt er vaak voor gekozen om dit in de inleiding te doen. Doe vooral wat voor jou een logische volgorde is, uiteraard met inachtneming van de richtlijnen vanuit jouw opleiding.