Operationele definitie

Een operationele definitie is nodig om een contruct meetbaar te maken. Een operationele definitie omvat de wijze waarop de waarde van een grootheid berekend moet worden en legt een verband tussen constructen en empirisch waarneembare kenmerken of gebeurtenissen. We moeten dus kunnen tellen en meten. De definitie moet dusdanig helder zijn dat iedereen hieronder hetzelfde verstaat. Een construct is beeld of abstract idee speciaal uitgevonden voor een bepaald onderzoek en/of theorieontwikkelingsdoel. Constructen zijn moeilijk te observeren en zijn gebouwd op verschillende begrippen (bijv. klanttevredenheid). Om tot een operationele definitie te komen dienen we constructen eerst te vertalen in concepten en variabelen. Een concept is een algemeen aanvaarde verzameling van betekenissen of kenmerken die geassocieerd worden met bepaalde gebeurtenissen, voorwerpen, omstandigheden, situaties en gedragingen. Concepten worden gecreëerd door het classificeren en categoriseren van objecten of gebeurtenissen die gemeenschappelijke met kenmerken los van elke enkele waarneming. Concepten zijn goed waarneembaar en niet uitgevonden voor een bepaald onderzoek (bijv. leeftijd). Een variabele is een symbool van een gebeurtenis, handeling, karakteristiek kenmerk of eigenschap die kan worden gemeten en waaraan we categorische waarden (een variabele is de empirische equivalent van een construct) toekennen. Operationaliseren is het vertalen van een construct in de concrete handelingen (operaties) die men moet verrichten om vast te stellen of, en in welke mate, de kenmerken van het construct van toepassing zijn op een bepaalde onderzoekseenheid. De operationalisering levert dus de voorschriften voor het waarnemen van een bepaald construct. Zodoende wordt een relatief abstract construct, dat op verschillende manieren geïnterpreteerd zou kunnen worden, meetbaar gemaakt.