Scriptie taaltips
Je wilt natuurlijk dat jouw scriptie er goed uit ziet! Lees hieronder enkele taaltips om jouw scriptie er vloeiend uit te laten zien.
Hulp nodig bij je scriptie?
Vul je gegevens in voor een gratis en vrijblijvend adviesgesprek.
10.000+ studenten geslaagd
98% slaagt op tijd
Hbo & wo, online & offline
Scriptiebegeleiding sinds 2005
Inhoudsopgave
Breng muziek in je scriptie
Een scriptie is geen roman. Maar een prettig leesbare tekst zal altijd meer waardering krijgen dan een tekst waar de lezer zich doorheen moet worstelen. Ook voor scriptieschrijvers is het nuttig om een aantal stilistische valkuilen te kennen en die proberen te vermijden. Het ultieme taaladvies bestaat niet, want een schrijfstijl is altijd afhankelijk van de schrijver en van het onderwerp. Er zijn wel een paar algemene stijlregels, waarvan er hieronder drie worden uitgelicht:
– schrijf niet te veel korte of lange zinnen achter elkaar
– wees zuinig met de lijdende vorm (‘wordt’)
– vermijd een ‘dreun’ in de tekst door woordherhaling
Zinlengte
In schrijfcursussen en taaladviesboekjes krijgt de schrijver vaak het advies om vooral korte zinnen te maken. Daar zit veel in. Lange zinnen en bijzinnen vragen om extra aandacht van de lezer. Maar ook van de schrijver; in lange zinnen kan het sneller misgaan dan in korte. Neem de volgende zin: ‘Veel ouderen op het platteland komen terecht in een sociaal isolement, met als belangrijkste oorzaak een afnemende gezondheid en zijn ook voorzieningen als winkels en buslijnen verdwenen’. Iedereen begrijpt wat hier wordt bedoeld, toch is de zin onjuist. Korte zinnen zijn dus een veilige keuze. Maar overdrijf het niet. Te veel korte zinnen achter elkaar – ook wel bekend als de hijgstijl – doen juist afbreuk aan de leesbaarheid. Het is altijd de moeite waard om een tekst nog eens na te kijken op zinlengte. Staan er veel lange of korte zinnen achter elkaar? Welke zin kan beter in tweeën worden geknipt, welke kunnen juist beter worden samengevoegd?
Lijdende vorm
Een ander vaak gehoord taaladvies is om de lijdende vorm met ‘wordt’ (wordt gedaan, wordt beweerd) te vermijden. De reden waarom de lijdende vorm een slechte naam heeft, is dat de handelende persoon uit de zin wordt weggetoverd. (Deze laatste zin is daar zelf een voorbeeld van; de handelende persoon wordtweggetoverd, maar de lezer moet zelf begrijpen wie er aan het toveren is. In dit geval is dat geen probleem, omdat het duidelijk is dat het over de schrijvers van teksten gaat). Let dus op wie of wat de handelende persoon van de zin is en of deze echt kan worden verstopt in een wordt-constructie. Als er in een scriptie bijvoorbeeld iets ‘wordt beweerd’ of ‘wordt beschouwd’, begrijpt de lezer dan wie er aan het beweren of beschouwen is? Ook hier geldt dat er geen vaste formules zijn. Voor de afwisseling kan het juist goed zijn om af en toe een zin met ‘wordt’ erin te hebben. Meerdere zinnen achter elkaar in de lijdende vorm is wel vervelend. Het ziet er afstandelijk uit en bovendien krijg je een ‘dreun’ in de tekst.
Woordherhaling
Zo komen we vanzelf bij het derde stijladvies: let op woordherhaling. Juist bij scripties ligt dat gevaar op de loer. Scripties, hoofdstukken en paragrafen gaan nu eenmaal over een afgebakend onderwerp. Soms lijkt het onvermijdelijk om bijvoorbeeld over thuiszorg of marktwerking te schrijven zonder in elke zin het woord ‘thuiszorg’ of ‘marktwerking’ te gebruiken. Probeer toch te variëren, bijvoorbeeld door het woord in vervolgzinnen te vervangen door ‘het’. Of door zinnen zo op te knippen of samen te voegen dat ‘thuiszorg’ of ‘marktwerking’ niet in meerdere zinnen achter elkaar het onderwerp van de zin is. Probeer ook een opeenstapeling van zinnen te vermijden die allemaal dezelfde opbouw hebben met steeds hetzelfde werkwoord. Moeilijker op te sporen, maar toch goed om in de gaten te houden: veel zinnen achter elkaar die beginnen met hetzelfde lidwoord (de, het). Veelvuldig gebruik van hetzelfde bijwoord (echter, dus, wanneer) is ook niet fraai. Een uitzondering op de regel geldt uiteraard als je opzettelijk een ‘dreun’ toepast om een herhalingseffect te bereiken, bijvoorbeeld bij opsommingen. In dat geval is het een stijlmiddel.
Check je tekst dus niet alleen op inhoud maar doe ook een stijlcheck. Om te ontdekken of een tekst ritme en variatie heeft, helpt het om hem een tijdje opzij te leggen en daarna hardop aan jezelf voor te lezen. Klinkt het als muziek in de oren, of toch meer als een bouwplaats?
Martin de Jong
www.vrije-ruimte.nl
Specialisaties: Sociale en economische geografie, Economie, Politiek, Milieu, Cultuur en journalistiek
Heeft dit jou geholpen? Deel het met anderen:
Heb je vragen over dit artikel?
Laat een comment achter
Heb je vragen over dit artikel? Laat een comment achter en een van onze
begeleiders zal hem zo spoedig mogelijk beantwoorden
Bekijk meer artikelen
Heb je vragen over dit artikel?
Laat een comment achter
Heb je vragen over dit artikel? Laat een comment achter en een van onze
begeleiders zal hem zo spoedig mogelijk beantwoorden