Hypothese formuleren
Het formuleren van een hypothese is aan de orde als je een toetsende probleemstelling hebt geformuleerd. In dit geval heb je al een sterk vermoeden wat er uit het onderzoek gaat komen. Bij toetsend onderzoek formuleer je voorafgaand aan het onderzoek hypothesen, welke je vervolgens gaat toetsen aan de hand van de data.
Hulp nodig bij je scriptie?
Vul je gegevens in voor een gratis en vrijblijvend adviesgesprek.
10.000+ studenten geslaagd
98% slaagt op tijd
Hbo & wo, online & offline
Scriptiebegeleiding sinds 2005
Inhoudsopgave
Het formuleren van een hypothese is aan de orde als je een toetsende probleemstelling hebt geformuleerd. In dit geval heb je al een sterk vermoeden wat er uit het onderzoek gaat komen. Bij toetsend onderzoek formuleer je voorafgaand aan het onderzoek hypothesen, welke je vervolgens gaat toetsen aan de hand van de data. Het toetsen van hypothesen is een wetenschappelijke aangelegenheid en veelal niet gebruikelijk voor hbo-scripties. Een hypothese formuleer je dus om verwachtingen te toetsen. Veel hypothesen zijn uitgedrukt in termen van twee variabelen: een voorgestelde oorzaak en een voorgesteld gevolg. Door middel van onderzoek ga je na of deze juist of onjuist zijn. Het bevestigen van een verwachting noemen we verifiëren, terwijl we het ontkrachten van een verwachting falsifiëren noemen. Je kunt spreken van voldoende bewijs voor een hypothese wanneer dit geldt voor 95% of meer van de steekproef. Dit noemen we significantie.

Nulhypothese en alternatieve hypothese
- Nulhypothese (H0): zolang er niet genoeg bewijs is voor het alternatief (H1), blijft de nulhypothese staan. Doorgaans zijn dit aannames in de vorm van ‘geen verschil’ (bij beschrijvend onderzoek), ‘geen effect’ en ‘geen verband’ (bij verklarend onderzoek).
- Alternatieve hypothese (H1): de alternatieve veronderstelling(en), welke ervan uitgaan dat er wel voldoende bewijs is. Dit zijn dus aannames die wel een verschil, effect of verband veronderstellen. De alternatieve hypothesen worden ook wel aangegeven met H1, H2, H3, etc.
Voorbeelden van hypothese sets
Voorbeeld A: verband tussen geslacht en prevalentie obesitas:
- H0: er is geen verband tussen geslacht en prevalentie van obesitas
- H1: er is een verband tussen geslacht en prevalentie van obesitas
Voorbeeld B: verband aandelenprijs en CEO-wissel:
- H0: er is geen verband tussen een daling van de aandelenprijs in 2008 en een CEO-wissel
- H1: er is een verband tussen een daling van de aandelenprijs in 2008 en een CEO-wissel
Voorbeeld C: verband intelligentie en leeftijd:
- H0: Er is geen verschil in intelligentie tussen ouderen en jongeren
- H1: Er is een verschil in intelligentie tussen ouderen en jongeren
Voorbeeld meerdere hypothese sets bij onderzoeksmodel

Hypothese set 1:
• H0: het wisselen van CEO heeft geen invloed op het beursrendement over 2009
• H1: het wisselen van CEO heeft invloed op het beursrendement over 2009
Hypothese set 2:
• H0: het presteren in 2008 heeft geen invloed op het beursrendement over 2009
• H1: het presteren in 2008 heeft invloed op het beursrendement over 2009
Hypothese set 3:
• H0: er is geen interactie tussen het wisselen van CEO en het presteren in 2008
• H1: er is interactie tussen het wisselen van CEO en het presteren in 2008
Beschrijvende en relationele hypothesen
Een beschrijvende hypothese benoemt het formaat, het type of de verdeling van een bepaalde variabele. Echter wordt meestal een onderzoeksvraag gebruikt in plaats van een beschrijvende hypothese, bijvoorbeeld:
Format beschrijvende hypothese | Format onderzoeksvraag |
In Amsterdam is het marktaandeel van onze scanapparatuur in de zorgmarkt 12.5%. | Wat is het marktaandeel van onze scanapparatuur in de zorgmarkt van Amsterdam? |
Nederlandse profvoetbalclubs hebben financiële problemen. | Hebben Nederlandse profvoetbalclubs financiële problemen? |
74% van de Nederlanders afgestudeerd tussen 2009-2014 heeft een studieschuld boven de € 5.000. | Wat is het aandeel van Nederlanders afgestudeerd tussen 2009 en 2014 met een studieschuld boven de € 5.000? |
- Het moedigt de onderzoeker aan om het denken over de vermoedelijke relatie te kristalliseren
- Het stimuleert de onderzoeker om na te denken over de implicaties van een aangenomen of verworpen bevinding
- Het is bruikbaar voor het testen van significantie
Een relationele hypothese is een statement die een relatie tussen twee variabelen duidt. Bijvoorbeeld, “de hoeveelheid zuurstof in een klaslokaal heeft invloed op de schoolprestaties van leerlingen”.
Proposities en hypothesen
Wat is het verschil tussen een propositie en een hypothese? Een propositie is een statement over observeerbare fenomenen (concepten) die als waar of onwaar beoordeeld kunnen worden. Wanneer een propositie is geformuleerd om empirisch getoetst te worden, dan noemen we het een hypothese.
Sneller afstuderen? Het maximale uit je scriptie halen?
Maak gebruik van de scriptiehulp van de ScriptieMaster. Meld je hier aan voor een gratis en vrijblijvend oriëntatiegesprek.
Heeft dit jou geholpen? Deel het met anderen:
Bekijk meer artikelen
Heb je vragen over dit artikel?
Laat een comment achter
Heb je vragen over dit artikel? Laat een comment achter en een van onze
begeleiders zal hem zo spoedig mogelijk beantwoorden
Wij bieden scriptiebegeleiding aan studenten van o.a.:
Inmiddels hebben onze scriptiebegeleiders van nagenoeg iedere vol- en deeltijd opleiding in Nederland studenten mogen ondersteunen bij hun afstudeertraject! Ben je nieuwsgierig geworden welke begeleider jou het beste kan ondersteunen bij jouw specifieke opleiding, studie en onderwerp? Vraag dan een gratis adviesgesprek aan. Hopelijk tot snel!















